Jak pokonać wroga, który siedzi we własnej głowie?
Przekonania – prawdy, które często są nieprawdziwe.
Definicja ze słownika: „Przekonanie – sąd, zdanie, oparte na przeświadczeniu o prawdziwości, słuszności czegoś.”
Nasze decyzje i codzienne działania są w bardzo dużej części oparte właśnie na przekonaniach. Czyli na przeświadczeniu, że coś jest prawdą, bez potrzeby sprawdzania, że tak właśnie jest. Takie działanie „z automatu”.
Prawdopodobnie, każdego dnia spotykasz mnóstwo przekonań, które formułują otaczający nas ludzie (i my sami). Niektóre są dla nas oczywiste i nie budzą w nas sprzeciwu (bo one są też nasze). Inne z kolei budzą nasz opór, chociaż mówiące je osoby, uznają je za oczywistą prawdę. Wiele z nich ma charakter obiegowych powiedzeń, przysłów czy cytatów.
Przykłady „prawd”, z codziennego życia:
- Nie warto wychodzić przed szereg / nie wychylaj się.
- Klient nasz pan / klient ma zawsze rację.
- Nikt nie dorobi się dużych pieniędzy uczciwie.
- Za pieniądze można kupić wszystko.
- Obecna młodzież jest leniwa i roszczeniowa – kiedyś młodzież była lepsza.
- Kobiety to słaba płeć.
- Faceci to świnie.
- Mężczyźni słabo radzą sobie z emocjami.
- Kobiety są słabszymi kierowcami od mężczyzn („baba za kierownicą”).
- Dużych dzieci się nie przytula.
- Kobiety plotkują, a mężczyźni są bardziej dyskretni.
- Kto ma miękkie serce, ten ma twardy tyłek?
Itd. itp. …
I co ty na to? Podobają się Tobie te stwierdzenia/przekonania?
Które z nich, podobają Ci się bardziej, a które budzą Twój natychmiastowy opór? Te pierwsze, są zapewne również Twoimi przekonaniami, a drugie są sprzeczne z Twoimi.
Może to mi szkodzi, ale się tak już przyzwyczaiłam(em).
Przekonania maja to do siebie, że nie są obiektywnie ANI PRAWDZIWE, ANI FAŁSZYWE. To są tylko pozorne prawdy i uproszczenia, którymi się posługujemy. Przekonania mogą czasem nam służyć, ale często też nie służyć. To, co służyło mi kiedyś, może mi szkodzić teraz albo w przyszłości. To, co jest dobre dla mnie, może być złe dla Ciebie.
Skąd u nas biorą się przekonania? Dlaczego mamy przekonania, które są dla nas szkodliwe i stosujemy je, chociaż nam szkodzą?
Tak wypada, tak należy, u nas tak się robi!
Otóż, większość przekonań nabywamy z otoczenia, ze środowiska, w jakim najwięcej przebywamy – od rodziców, rodziny, przyjaciół, szkoły, firmy, mediów. To są prawdy nabyte i często nie podlegają żadnej racjonalnej ocenie. To, w jaki sposób człowiek, uczy się od otoczenia świetnie ilustruje poniższy film:
https://www.youtube.com/watch?v=o8BkzvP19v4
Widzimy tam, całkowicie niezrozumiałe i niemające racjonalnego uzasadnienia (zaprogramowane) zachowanie grupy. Tymczasem, nowa osoba przejmuje te zachowania, uznając je za normę. Co więcej, wpływa też na kolejne osoby, aby postępowały tak samo, chociaż nie ma do tego żadnych, logicznych argumentów (poza „tu się tak robi”). Świeżo nabyte przekonanie bohaterki filmu, można wyrazić zdaniem „jak usłyszysz sygnał, to należy wstać”.
Podobnie do przytoczonego powyżej przekonania: „Nie warto wychodzić przed szereg”. Skoro wszyscy tutaj, tak uważają, to musi to być prawda. Zatem, jak spotykam się z sytuacją, kiedy trzeba zrobić coś jako pierwsza(y), przed wszystkimi – to czekam, aż może ktoś inny się wychyli? Ja nie ryzykuję i wiem też, co o takim kimś wy(od)chylonym myśleć.
Czy lepiej mieć rację samotnie, czy być w błędzie, ale razem grupą?
Zachęcam jeszcze do popatrzenia, na kolejny film – eksperyment. Tu, zachowanie grupy jest w sposób oczywisty błędne. Godne uwagi jest, jak to wpływa na stanowisko osoby, która nie czuje wsparcia w swojej odmiennej decyzji
https://www.youtube.com/watch?v=BOBhKR4MK3w&list=PLFPtnkv5KthM4amrrsQi2AHnDJiErDn6p&index=4
Bezsprzecznie, tak własnie jest z wieloma przekonaniami – nabywamy je „skądś”, często nieświadomie i nawet nie pamiętamy jak to się stało. Potem zaczynamy je traktować, jako prawdę, regułę – powtarzamy wielokrotnie i tworzymy z tego nawyk. Działamy na „autopilocie” nie zastanawiając się więcej, czy może być inaczej.
Czy można odmówić klientowi i sprawić mu zawód?
Z mojej praktyki mentora i coacha:
Klientka: menedżerka zespołu w branży finansowej
Przekonanie: „ Klientowi się nie odmawia.” Uzasadnienie – „on mi płaci i ma prawo wymagać. Jak powiem NIE to będzie niezadowolony i mogę stracić klienta.”
Konsekwencja: „Nie umiem odmówić (powiedzieć NIE) klientowi i dobrze się z tym czuć. Przez to, nie mogę dobrze zorganizować pracy swojej i swojego zespołu. Nie mam też czasu dla siebie, bo nadrabiam obowiązki po godzinach”.
Potrzeba: wytłumaczyć sobie, że mogę mówić NIE i to jest w porządku. Nauczyć się mówić to asertywnie
Efekt pracy z klientką: uświadomienie niezdrowego, szkodliwego dla niej przekonania i zmiana go na wspierające
Nowe przekonanie: „Mam prawo powiedzieć NIE i to jest OK. Nie muszę spełniać wszystkich oczekiwań klientów. Mam prawo organizować swoją pracę i życie, uwzględniając swoje potrzeby. Godzę się z tym, że czasem mogę zawieść oczekiwania klienta”
Co najlepiej jest zrobić z nieświeżymi skarpetami?
Jest takie powiedzenie, że stare przekonania są jak nieświeże skarpety.
Czy któreś z Twoich przekonań Ci szkodzi? Czy czujesz, że utrudnia Ci życie – tak, jak czasem czujesz, nieświeże skarpety? Wtedy nie czekaj, aż przykry zapach rozejdzie się dookoła. Zrób to, co robi się z nieświeżymi skarpetami – zmień je na nowe.
Jak to zrobić? Jak zmienić takie nieświeże przekonania/skarpety, albo pomóc innej osobie w takiej zmianie? Metod pracy nad zmianą przekonań jest wiele. Jedną z nich znajdziesz w załączonym poniżej ćwiczeniu.
Reasumując, zachęcam do wyłączania czasem swojego „autopilota”. Warto przyjrzeć się swoim, wydawałoby się, że takim oczywistym przekonaniom. Szczególnie w przypadkach, gdy sami czujemy, albo inni zwracają nam uwagę, na coś nieświeżego w naszym otoczeniu.
–
W Dzień Trzech Króli , dzielę się z Wami swoim najnowszym tekstem. Może przyda się do zmian planowanych w Nowym Roku.
Powodzenia 🙂
Andrzej Cieplak
Mentor, trener, coach ACC
Ćwiczenie (na weryfikację i zmianę przekonania):
Rozpatrz swoje przekonanie, które wydaje Ci się, że Ci nie służy. Sformułuje je jasno, w postaci zdania oznajmującego.
Przykładowo: „ Kobiety plotkują, a mężczyźni są bardziej dyskretni.”
- Sprawdź jego prawdziwość, przez zaprzeczenie. Zaprzeczamy przekonaniu, przez podanie znanych nam faktów, które go podważają:
Dla mnie (prawdopodobnie też dla Ciebie) faktem jest, że: „Znam kobiety, które potrafią dotrzymać tajemnicy i mężczyzn, którzy rozgadują innym”.
Skoro zaprzeczenie jest prawdziwe, to przekonanie jest błędne i warto się nim zająć.
- Sprawdź, co Ci to, błędne przekonanie przynosi:
Pozytywnego:
- Co dobrego Ci ono daje?
- Przed czym Cię chroni?
- W czym ułatwia Ci życie?
Przykładowo, może to być: Mam mocny argument w dyskusjach z żoną (partnerką). Nie powierzam tajemnic kobietom – tak dla bezpieczeństwa. Mam wymówkę, żeby unikać „kobiecych” spotkań, a organizować spotkania z kolegami.
Wypisz jak najwięcej.
Negatywnego:
- W czym to przekonanie Cię ogranicza?
- Co Ci uniemożliwia lub utrudnia?
- Jakie negatywne konsekwencje Ci przynosi?
Na przykład: Nie pozwala mi dostrzec kobiet godnych zaufania. Utrudnia budowanie dobrych relacji z kobietami w firmie i poza nią. Bardzo ogranicza moją współpracę z koleżankami w firmie, bo jestem nieufny.
Podaj wszystkie jakie Ci przychodzą do głowy.
-
Popatrz, co przeważa i zapytaj siebie, czy na pewno chcesz zmienić to przekonanie?
- Na ile masz motywację, aby je zmienić w skali 1-10 ? (gdzie 1 znaczy MINIMALNA motywacja, 10 znaczy PEŁNA motywacja).
- Jeśli masz od 1 do 6, to znaczy, że nie bardzo chcesz je zmienić, więc odpuść – zostaw do momentu, aż motywacja będzie większa.
- Jeżeli masz co najmniej 7, to zmieniaj – przejdź do punktu 4.
- Jak brzmiałoby przekonanie przeciwstawne do Twojego?
„ Kobiety są dyskretne, a mężczyźni to plotkarze.”
- Jak pasuje Ci to przekonanie przeciwstawne?
Podejrzewam, że nie bardzo. Zatem poszukaj czegoś, co będzie pomiędzy i co brzmi dla Ciebie przekonywająco.
Przykład nowego przekonania: „ Można spotkać zarówno kobiety dyskretne jak i dyskretnych mężczyzn, ale można też spotkać plotkarzy. Jeżeli chcesz powierzyć komuś tajemnicę, nie kieruj się płcią, tylko najpierw lepiej poznaj go osobiście i sprawdź, czy umie dotrzymać tajemnicy”.
- Jeżeli takie przekonanie Ci pasuje (możesz sprawdzić metodą opisana w punkcie 3),
to zapamiętaj je, zapisz w widocznym miejscu i powtarzaj tak często, aż ta myśl stanie się twoim nawykiem.
Inne praktyczne teksty na temat przekonań i podnoszenia skuteczności swojego funkcjonowania, znajdziesz:
- na andrzej@cieplak.com – https://andrzej.cieplak.com/blog/
- w książce „W drodze do szczęścia i satysfakcji…” – https://andrzej.cieplak.com/ksiazki/
